Budowa serca dla początkujących
Każdego dnia przeciętne ludzkie serce bije około 100 000 razy, pompując 8000 litrów krwi przez ciało.
To dużo pracy dla organu nie większego niż duża pięść i ważącego od 250 do 350 g. W rzeczywistości serce wykonuje przez całe życie więcej pracy fizycznej niż jakikolwiek inny mięsień. Znajdujące się pomiędzy płucami w środku klatki piersiowej serce pompuje krew przez sieć tętnic i żył, zwaną układem sercowo-naczyniowym. Przepycha krew do organów, tkanek i komórek organizmu. Budowa serca została ukształtowana na drodze ewolucyjnej w taki sposób, aby mogło ono przez całe życie człowieka wykonywać bezbłędnie swoją pracę – pompować krew.
Krew dostarcza tlen i składniki odżywcze do każdej komórki oraz usuwa dwutlenek węgla i inne produkty przemiany materii wytwarzane przez te komórki. Krew jest transportowana z serca do reszty ciała przez złożoną sieć tętnic, tętniczek i naczyń włosowatych. Krew wraca do serca przez żyłki i żyły.
Budowa serca – części i ich funkcje
Najbardziej istotną rolą, jaką do odegrania ma serce, jest jego rola jako mięśnia czterokomorowego. Budowa serca w najkrótszej wersji da się sprowadzić do trzech odrębnych warstw:
- nasierdzia (warstwa najbardziej zewnętrzna),
- mięśnia sercowego (warstwa środkowa, składająca się z włókien mięśniowych)
- wsierdzia (warstwa najbardziej wewnętrzna).
Serce pompuje z powodu skurczów mięśni w mięśniu sercowym; skurcze mięśni są wywoływane przez impulsy elektryczne dostarczane przez system przewodzenia.
W budowie serca na pierwszy plan wybijają się cztery komory. Dwie górne, kolejno nazywane lewym przedsionkiem i prawym przedsionkiem oraz dwie dolne komory, znane wszystkim jako lewa i prawa komora serca. Prawy przedsionek przyjmuje pozbawioną tlenu krew z największych żył całego ciała – żyły głównej górnej i żyły głównej dolnej i pompuje ją przez zastawkę trójdzielną do prawej komory.
Do pompowania krwi do i z komór potrzebne są specjalne drzwi. Zastawki serca otwierają się i zamykają, regulując ilość krwi wpływającej i wypływającej. Zastawki przedsionkowo-komorowe (trójdzielna i mitralna) kontrolują przepływ krwi do komór. Są one otwierane przez włókniste sznury zwane strunami ścięgnistymi. Zastawki płucne i aortalne kontrolują wypływ krwi z serca; zastawka płucna kontroluje przepływ krwi do pnia płucnego, a zastawka aortalna do aorty. Prawa komora pompuje krew przez zastawkę płucną do płuc, gdzie zostaje natleniona. Zadaniem lewego przedsionka jest odbieranie natlenionej krwi z płuc i pompowanie jej do lewej komory przez zastawkę mitralną. Lewa komora zajmuje się pompowaniem bogatej w tlen krwi przez zastawkę aortalną do aorty i dalej, do reszty ciała.
Korony, wieńce – budowa serca wcale nie jest taka prosta
Serce nie tylko zaopatruje ciało w krew, ale także dostarcza krew do samego siebie. Naczynia wieńcowe zaopatrują tkankę serca w krew; tętnice wieńcowe dostarczają krew do tkanki serca, podczas gdy żyły przenoszą natlenioną krew z tkanki serca do prawego przedsionka.
Zawał mięśnia sercowego lub atak serca występuje, gdy przepływ krwi do tkanki serca przez tętnice wieńcowe jest utrudniony (zwykle z powodu nagromadzenia blaszki miażdżycowej). Jeśli natleniona krew nie może dotrzeć do tkanki, tkanka umrze, osłabiając serce i pozostawiając blizny. Jeśli tętnica jest zablokowana, może to wymagać operacji pomostowania aortalno-wieńcowego, w którym odcinek zdrowego naczynia jest używany do utworzenia nowej ścieżki, omijającej krew z zablokowanej tętnicy do nowego naczynia, umożliwiając przepływ natlenionej krwi.
Budowa serca to nie tylko naczynia i pompy
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego twoje serce wciąż bije bez przerwy? To wszystko dzięki systemowi kondukcyjnemu. Układ przewodzący to układ kontrolowany przez autonomiczny układ nerwowy, który dostarcza impulsy elektryczne powodujące skurcz lub bicie mięśnia sercowego. Każdy skurcz pompuje krew przez układ sercowo-naczyniowy. Budowa serca i wszystkie jego funkcje są dokładnie kontrolowane.
System przewodzenia składa się z szeregu węzłów i wiązek włókien, a każdy impuls elektryczny porusza się tą samą ścieżką. Węzeł zatokowo-przedsionkowy jest miejscem, w którym impuls inicjuje, a następnie przemieszcza się do węzła przedsionkowo-komorowego (gdzie zatrzymuje się), a następnie dalej do wiązki His. Między węzłem zatokowo-przedsionkowym a przedsionkowo-komorowym przedsionki kurczą się, pompując krew do komór. Z wiązki Jego impuls przechodzi przez gałęzie wiązki każdej komory, a następnie osiąga punkt kulminacyjny we włóknach Purkiniego. Pomiędzy gałęziami wiązek a włóknami Purkinjego komory kurczą się, wypompowując krew z serca. Każdy impuls elektryczny trwa około 0,22 sekundy. W ciągu przeciętnego ludzkiego życia serce bije ponad 2,5 miliarda razy! Prosta budowa serca pozwala uzyskać tak wspaniałe rezultaty.
